Ἀγῶνας λόγων καὶ γνώμης

Ἡ συμμετοχὴ τῶν Ἑλλήνων στοὺς Πανελλήνιους ἀγῶνες ἦταν γενική, εἴτε ὡς ἀγωνιζόμενοι στοὺς ἀθλητικούς, δραματικούς, χορευτικοὺς καὶ μουσικοὺς ἀγῶνες, εἴτε ὡς κριτὲς καὶ θεατὲς μαζί∙ αὐτὲς οἱ τελετὲς καὶ οἱ πανηγύρεις ἀπετέλεσαν τὸν συνεκτικὸ κρίκο τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὴ μακραίωνη ἱστορία του. «Ἔτι δὲ ἀγῶνας ἰδεῖν, μὴ μόνον τάχους καὶ ῥώμης, ἀλλὰ καὶ λόγων καὶ γνώμης»∙ ἐπὶ πλέον δὲ νὰ βλέπεις ἀγῶνες, ὄχι μόνο ταχύτητος καὶ δυνάμεως, ἀλλὰ καὶ λόγου καὶ γνώμης, τοὺς μουσικοὺς καὶ δραματικοὺς ἐννοεῖ. «Καὶ τῶν ἄλλων ἔργων ἁπάντων, καὶ τούτων ἆθλα μέγιστα»∙ καὶ ὅλων τῶν ἄλλων ἔργων, καὶ ἔπαθλα γιὰ αὐτὰ μέγιστα. «Πρὸς γὰρ οἷς αὐτὴ τίθησι, καὶ τοὺς ἄλλους διδόναι συναναπείθει»∙ διότι τὰ θέτει ἡ ἀθηναϊκὴ πολιτεία, καὶ πείθει καὶ τὶς ἄλλες νὰ προσφέρουν. Οἱ Ἀθηναῖοι πρωτοστατοῦσαν τὴν ἐποχὴ τῆς ἀκμῆς τους στὶς ἐκδηλώσεις αὐτὲς καὶ συγκέντρωναν τὸν θαυμασμὸ ὅλων τῶν Ἑλλήνων.