Καὶ τὰ πλήθη προτρέψαντες

Ἡ ἀνάταση τοῦ Ἑλληνισμοῦ μετὰ τοὺς Μηδικοὺς πολέμους ὀφείλεται, γράφει ὁ Ἰσοκράτης, στὴν πάνδημη συμμετοχὴ ὅλων τῶν Ἑλλήνων, ὄχι μόνο τῆς ἡγεσίας τους, στὸν πόλεμο κατὰ τῶν Περσῶν∙ ὅλοι οἱ πολῖτες αἰσθάνθηκαν τὴν ἀνάγκη νὰ προσφέρουν ὅ,τι καλύτερο μποροῦσαν καὶ τὸ ἔκαναν, χωρὶς δεύτερη σκέψη μέσα τους. «Ἐκεῖνοι γὰρ ἦσαν οἱ προασκήσαντες τοὺς ἐπιγιγνομένους καὶ τὰ πλήθη προτρέψαντες ἐπ’ ἀρετήν»∙ διότι οἱ ἀρχηγοὶ ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ πρῶτοι ἔδειξαν τὴν τόλμη τους καὶ ἔγιναν παράδειγμα σὲ ὅσους τοὺς ἀκολουθοῦσαν προτρέψαντες μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὰ πλήθη πρὸς τὴν ἀρετή. «Καὶ χαλεποὺς ἀνταγωνιστὰς τοῖς βαρβάροις ποιήσαντες»∙ καὶ ἔφτιαξαν ἔτσι δύσκολους ἀνταγωνιστὲς πρὸς τοὺς βαρβάρους. Ὑπόδειγμα ἱστορικῆς ἀναλύσεως ἀποτελεῖ ὁ «Πανηγυρικός», διότι μᾶς διδάσκει τὸ πῶς ἀναδύεται ἡ ἀνδρεία καὶ τὸ πνεῦμα τῆς ἐλευθερίας στὸν ἁπλὸ κόσμο∙ ὡς παράδειγμα παρουσιάζεται ἡ ἀγωνιστικότης τῶν ἡγετῶν τοὺς ὁποίους ἀκολουθεῖ ὁ λαός.