Τῶν κοινῶν ὁμονοήσουσιν

Ἡ ἀνάταση τῶν Ἑλλήνων κατὰ τοὺς Μηδικοὺς πολέμους ἦταν αὐθόρμητη καὶ πηγαία, φυσικὰ μὲ τὴν σύμπραξη τῶν ἡγετῶν τους, ἀλλὰ ἦταν διάχυτη ἡ διάθεση γιὰ ἀγῶνα κατὰ τῶν βαρβάρων εἰσβολέων∙ στὶς πόλεις ποὺ ἀντιστάθηκαν καὶ δὲν ἐμήδισαν ἡ συστράτευση ὅλων ἦταν ἀξιοθαύμαστη, μὲ τὴν παραμέληση τῶν ὑπολοίπων ὑποχρεώσεών τους. «Ἠπίσταντο γὰρ ὅτι τοῖς καλοῖς κἀγαθοῖς τῶν ἀνθρώπων οὐδὲν δεήσει πολλῶν γραμμάτων»∙ γνώριζαν ἐπισταμένως ὅτι γιὰ τοὺς καλοὺς κἀγαθοὺς τῶν ἀνθρώπων δὲν ὑπάρχει ἀνάγκη μεγάλης μορφώσεως. «Ἀλλ’ ἀπ’ ὀλίγων συνθημάτων ῥᾳδίως καὶ περὶ τῶν ἰδίων καὶ περὶ τῶν κοινῶν ὁμονοήσουσιν»∙ ἀλλὰ μὲ λίγα λόγια εὔκολα καὶ γιὰ τὰ προσωπικά τους πράγματα καὶ γιὰ τὰ κοινὰ μποροῦν νὰ ὁμονοήσουν. Ἀντιγράφει μᾶλλον τὸν Ἡράκλειτο ὁ Ἰσοκράτης, «πολυμαθίη νόον ἔχειν οὐ διδάσκει»∙ ἡ πολυμάθεια ὅση κι ἂν εἶναι στὸ μυαλὸ δὲν διδάσκει τὸν ἄνθρωπο, ἐννοεῖ ὅτι ἡ ἐλεύθερη πολιτικὴ πρακτικὴ μετράει.